User:Nian azad/sandbox

                                                                                                             مەكينەى هەڵم  

مۆدێلێكى مەكينەى گورزە پيشان دەدا لينكەجى تەريبى وات بۆ كارى دووهەند.

مەكينەيێكى ئاش لێوە ستۆت بەكرەى پارك ميل، كومبريا، [ئەنگلانداگە] بۆ كارى دووهەند.

بزوينەرێكى هەڵم لە ڕۆژهەڵاتەوە ئەڵمانيا. ئەم پۆلەى مەكينە بنيات نێرا لە ١٩٤٢–١٩٥٠ و بەكارى خست هەتا ١٩٨٨.

ميلل] مەكينە ] ] كەلە [ [ ستۆت بەكرەى پارك ميل ] ]، كومبريا، ئينگلتەرا

جلاسس ] ]ى مەكينە بنيات نێرا لە ١٩٤٢–١٩٥٠ و بەكارى خست هەتا ١٩٨٨.

مەكينەى هەڵم مەكينەيێكى گەرميە كە كارى ميكانيكى ئەنجام دەدات هەڵم بەكار دەهێنێت هەروەك كاركردنى شلە. مەكينەى هەڵم ئەو هێزە بەكاردەهێنێت كە بەرهەمى هێنا لەلايەن فشارى هەڵم تا پاڵ بە پستنى دواوە بنێت و بەرەو پێش لەناو لوولەكێك. ئەم هێزە پاڵنانە دەگۆڕدرێت، لەلايەن بەيەكگەيەنەر و فلايويل، بۆ هێزى خولانەوەى بۆ مەكينەى هەڵم بە شێوەيەكى گشتى كرداريە تەنها بۆ ئاڵوگۆڕى مەكينە ، نەك [[بۆ [[هەڵمەى تۆربين مەكينە هاڵاو مەكينەى سۆزشى دەرەوەييە ئەو شوێنەيەكە كاركردن شلە جيادەكرێتەوە لەبەرهەمى سۆزش سووڕى ثێرمۆديناميكى بەكاردێت بۆ شيكردنەوەى ئەو كرداره كه ناوى سووڕى رانكاين بەشێوەيەكى گشتى زاراوەى مەكينەى هەڵمى دەتوانێت ئاماژە بۆ بكرێت هەروەك بزوينەرى هەڵمى ڕێگەى ئاسنين و مەكينەى هەڵگيراو، يان لەوانەيە ئاماژە بۆبكرێت پستنەكە يان پەرەكە ئامێركارى بەتەنها، هەروەك لە مەكينەى گورزە و مەكينەى هەڵمى نەجوڵاو. ئەو شوێنەيەكە كار كردنى شلە لێوە بەرهەمى دێنێت جيا دەكرێتەوە.سووڕى-گەرمى-ديناميكى نمونەيى ڕادێت ئەم كردارە شى بكاتەوە، مەكينەى هەڵمى دەتوانێت ئاماژە بۆ بكات. ئامراز ستيم-دريڤەن زۆر ناسراو بوو هەروەك ئاۆليپيلە لە يەكەم سەدە، لەگەڵ چەندێكى ديكە بەكار دەهێنێت تۆمارى كرد لەسەدەى (١٦ و ١٧)ە. تۆمەس سێيڤەريى [دەواتەرينگ] ترومپاى بەكارهێنا بەكارخستنى فشارى هەڵم ڕاستەوخۆ لەسەر ئاوەكە. يەكەم بە شێوەيەكى بازرگانى مەكينەى سەركەوتوو كە دەتوانێت تواناى بەردەوام بنێرێت بۆ ئامێرێك لە سالى(١٧١٢) لەلايەن تۆمەس نەوكۆمەن. جێيمز وات كاريكى گرنگى كرد بەلابردنى هەڵمى بەسەر چوو لەپالەيەكى جودا ، زۆر بڕى كارى باشتر بەدەستى هێنا لە يەكەى سووتەمەنى بەفيرۆچوو. لە سەدەى (١٩)مەكينەى هەڵمى نەجوڵاو كارگەى شۆڕشى پيشەسازيييان وزە پێ دا. مەكينە هاڵاو چارۆكەى لەجياتى دانا بۆ كەشتى، و بزوينەرى هەڵم نەشتەرگەرييان كرد لەسەر ڕێگەى ئاسنينەكان.هاتنو رۆيشتنى پستن جۆرى مەكينەى هەڵمى سەرچاوەى زاڵبوون هەتاوەكو زووى سەدا(٢٠)كاتێك پێش دەكەوێت لە داڕژتنەكەى مۆتۆڕى كارەبايى و مەكينەى سۆزشى ناوخۆيى بەرە بەرە بەديلى ئاڵوگۆڕ دەكات بۆيە بە هۆى (پستن) مەكينە هاڵاو لە بەكارهێنانى بازرگانى.هەلمى توربين گۆرا كە خێرايى پێكردنى بەرزە، و بەتواناييى بڵندتر.

مێژوو

{مێژووە سەرەكيەكانى مەكينەى هەڵم}

تاقيكردنەوەى زوو

لەيەكەم سادە بنچينە ستيم-پۆوەرەد " مەكينە " تۆماركرد ۆليپيلەباس كرا لەلايەن پاڵەوانى ئالەگزاندريەبيركاريزانێك و ئەندازيار لە يەكەم سەدە. داهاتوو كە كەم ستيم-پۆوەرەد مەكينە وەك [ئاۆليپيلە] بەشێوەيەكى بنەڕەتى ئامرازى ئەزموونى بەكاريان هێنا لەلايەن داهێنەر تا تايبەتمەنديى هەڵم دەر بخەن.ئامرازى مەكينەى توربينى هەلمى سادە باس كرا لەلايەن تاقى ئال-دين لە ميسرى عوسمانى لەسالى (١٥٥١) و لەلايەن جييەوڤۆنى برانكە لە ئيتاليا لەسالى (١٦٢٩). (جێرۆنيمۆ دێ ئەيانز يى بيەومونت) داهێناننامەى وەر گرت لە( ١٦٠٦) بۆ (٥٠) داهێنانى كرد بە هەڵم، هەروەك ترومپايێكى ئاو بۆ بەتاڵ كردن كانى ژێر ئاو كەوت.دێنيس پۆپيين، پەنابەرێكى هيووگەنۆت، هەندێك كارى بەسوودى كرد لەسەر هەڵمەكە (لە (١٦٧٩)، وە سەرەتا پستنێكى بەكار هێنا تا كێش بەرز بكاتەوە لەسالى (١٦٩٠).

ترومپا مەكينە

يەكەم ئامرازى (ستيم-پۆوەرەد)ى بازرگانى ترومپايێكى ئاو بوو، دەركەوت لەسالى(١٦٩٨)لەلايەن تۆمەس سێيڤەرىئەو خەستكردنەوەى هەڵمى بەكارى هێنا تا بۆشاييێك دروست بكات كە ئاوى بەرزكردەوە لەخوارەوە فشارى هەڵمى بەكار هێنا تا ئەو بڵندتر بەرز بكاتەوە.مەكينەى بچووك كاريگەرە هەرچەندە مۆدێلى گەورەتر بە كێشەبوون. ئەوان بەرزكردنەوەيەكى سنوورداريان هەبوو و ئامادەيى تووشبوون بوون بۆ تەقينەوە. مەكينەى سێيڤەرى بەكار هێنرا لە مين، ترومپاى ئێستگە ئاو دەستەبەر دەكات بۆچەرخى ئاو ئامێركاريى چنينى وزەى پێ دا.مەكينەى سێيڤەريى خەرجى كەمبوو

مەكينەى هەڵمى پستن

{جێيكەب لۆيپەولد}مەكينەهالاو ١٧٢٠

يەكەم مەكينەى سەركەوتووى بازرگانى كە دەتوانێت تواناى بەردەوام بنێرێت بۆ ئامێرێكمەكينەى تايبەتى بە بەرگە هەوا بوو داى هێناتۆمەس نەوكۆمەنلە دەوروبەرى لەسالى(١٧١٢).ئەو باشتر بوو لەسەر سێيڤەريى ترومپاى هەڵم، بەكار هێنانى پستنێك هەروەك پێشنياركراو لەلايەن پۆپيين. مەكينەى (نەوكۆمەن) تا ڕادەيەك لێهاتوو نەبوو، و بەزۆرى بەكارى هێنا بۆ ترومپاى ئاو.ئەو كارى كرد لەلايەن دروست كردنى بۆشاييێكى نيمچە لەلايەن خەستكردنەوەى هەڵم لەژێر پستنێك لە نێو لوولەكێك. ئەو بەكار هێنرا بۆ بەتاڵ كردنى و بۆ دەستەبەر كردن ئاوى ريووزەبەل بۆ بردنى بۆ كارگە.ئاو كە تێ پەڕى بەسەر چەرخەكە ترومپا بۆ تەنكى ئاوێكى كۆگا لەسەر چەرخەكە. لە سالى(١٧٨٠)كە (جێيمز پيكاد) بەكارهێنانى فلايويلێك و لوولەكى خولانەوە تا جوولەى خولانەوەى باشتر بوو [نەوكۆمەن] مەكينەى دەستەبەر بكەن هەنگاوى سەرەكيى داهاتوو ڕووى دا كاتێك واتى جێيمز دەر كەوت لەسالانى(١٧٦٣–١٧٧٥) نوسخەيێكى باشتر بۆ مەكينەى (نەوكۆمەن)، بە خەستكەرێكى جودا.مەكينەى باولتەن و (وات)نيوەى خەڵوزى بەردين بەكارهێنا هەروەك جۆن سميتۆنى نوسخەى نەوكۆمەن ' ئێشى باشتر كرد. مەكينەى (نەوكۆمەن و وات) " تايبەتى بە بەرگە هەوا " بوون.ئەوان وزە پێ دران لەلايەن پالنانى پستنێك بۆ بۆشاييى نيمچە دروستى كرد لەلايەن خەستكردنەوەى هەڵم، لە جياتى فشارەكەى فراوان كردنى هەڵم. لوولەكى مەكينە دەبوايە گەورەتر بن چونكە تاكە هێز بۆ بەكارهێنا كە كار بكات لەسەر ئەوان فشارى تايبەتى بە بەرگە هەوا بوو.(وات) مەكينەى پەرە پێدا،جولەى خولاو لە مەكينەكان بە تەوەرى جوولە شياو دەستەبەر بكات بۆ هاژووتنى ئامێركارى. ئەمە كارگەى توانا كە دوور لە ڕووبارەكاندا بنيشرێت.

واتى زوو مەكينە ترومپا

مەكينەى نەجوڵاوى ئاسۆيى

{وتارى سەرەكى: مەكينەى هەڵمى نەجوڵاو} لە كاتێك كە ڕێكخستنى ئاسۆيى بەناوبانگبوو، ڕێ دانى پتەو، بەڵام مەكينەى بەهێز كە بۆشاييى بچووكتر بگونجێنرێن.قوتكەى مەكينەى ئاسۆيىمەكينەى هەڵمى كۆليسبوو، دايهێنا لەسالى (١٨٤٩)، كە چوار-بۆرى مەكينە بوون لەگەڵ دان پێدانانى هەڵم جيا دەكاتەوە و زمانەى گزوز و ئۆتۆماتيك كەتۆفى هەڵمى گۆڕاو. كاتێك كۆليس نيشانى رەمفەد درا، لێژنە نەيگوت كە " هيچ يەك داهێنانەك نييە لەوەتەى كاتى وات ئەوەندە بەتواناييى مەكينەى هەڵم دەربخا ".جگە لە بەكار هێنانى ٣٠٪ كەمتر هەڵم، ئەو خێراييى جلوبەرگى ڕەسميى زياتر دەستەبەرى كرد بەهۆى هەڵمى گۆڕاو، گونجاوە بە دروست كردنى، بەتايبەتى پەمۆ خولانەوە.

ئۆتۆمبيلى ڕێگا

هەڵم بزوينەرى-ڕێگا وزە پێدا لە ئينگلتەراوە

{وتارى سەرەكى: مێژووى ئۆتۆمبيلى ڕێگاى هەڵم} هاڵاو بزوينەرى-ڕێگا لە ئينگلتەراوە وزەى پێ دا يەكەم ئەزموون كەهەڵم بە وزه كاردەكات كە ئۆتۆمبيل دروستكرا كەلەكۆتايى سەدەى (١٨)، بەڵام ئەو نەبوو هەتا لەدواى ڕيچارد ترەڤيتهيكبە بەكارهێنانى هەڵمى فشارى-بەرزى دەر كەوتبوو،لە دەوروبەرى سالى (١٨٠٠)، كە مەكينەى هەڵمى مۆبايلى بوو بە پێشنيارێكى كردارى.لەنيوە سەدەى (١٩)بەرەو پێشچوونێكى مەزنى بينى لە داڕژتنى ئۆتۆمبيلى هەڵم، وه لەسالى(١٨٥٠) ئەو پشت بەخۆبەستوو تا بەرهەم بهێنێت لەسەر بنەمايێكى بازرگانى. ئەم چوونە پێشە لەلايەن ياسادانان كە سنووردار يان بەكارهێنانى ئۆتۆمبيلى ستيم-پۆوەرەد نەهێشتن لەسەر ڕێگا. چاك بوون لە تەكنەلۆجياى ئۆتۆمبيل بەردەوام بوو لە سالى(١٨٦٠) بۆ سالى (١٩٢٠).ئۆتۆمبيلى ڕێگا هاڵاو بەكار هێنرا بۆ زۆر داوا كردن. كەلە سەدەى ٢٠ .پەرەسەندنى خێراى تەكنەلۆجياى مەكينەى سۆزشى ناوخۆيىبوو بە هۆى مەرگى مەكينەى هەڵم هەروەك سەرچاوەيێكى ڕەواندنى ئۆتۆمبيل لەسەر بنەمايێكى بازرگانى، لەگەڵ تا ڕادەيەك كەم مانەوە لە بەكارهێنان لە دواى ەنگى جيهان دووەم. زۆرى ئەم ئۆتۆمبيلانە پەيدا كران لەلايەن پەرۆش بۆ پاراستن، و نموونەى زۆر هێشتا لە بوونن. كەلەسالى ١٩٦٠ەكە گرفتى پيس بوونى هەوا لە كاليفۆرنيا بەرزبوونەوەى دا بۆ ماوەيێكى كورتى بەرژەوەندى لە دەر كەوتن و ئۆتۆمبيلى ستيم-پۆوەرەد دەخوێنێت هەروەك ڕێگايێكى گونجاوى كەم كردنەوەى پيس بوونەكە. جگە لە بەرژەوەندى لەلايەن پەرۆشى هەڵم، ئۆتۆمبيلى دانەى دووەمى جاروبار، و تەكنەلۆجياى ئەزموونى، هيچ ئۆتۆمبيلى هەڵم لە كاتى ئێستا لە بەرهەمهێنان نين.

مەكينەى دەريايى

فراوان بوونى-سێقات مەكينەى هەڵمى دەريايى لەسەرەكە ١٩٠٧ ڕاكێشانى ئەوشەنگەوينگ هەرقەل: پاڵەوانێكى گەورەيە لە ميسۆلۆجياى گريكى

مەكينەى هەڵمى دەرياى فراوان بوونێكى بەخۆوە بينى لەسالى( ١٩٠٧ ) سەرەكى: مەكينەى هەڵمى دەرياي نزيك كۆتاييىەكە سەدەى( ١٩) مەكينە بەرفراوان بەكارهات مەكينە هەڵمى لوولەكى گەورەى زۆر بەكارهينا بۆ قۆبارۆى گەورە لە پەستانێكى كەم . ئەم قۆناغانە بەناوى(فراوان بوون )بوو، لەگەڵ مەكينەى دووانى وە سيانە، بەتايبەتى لە بار كردن ئەو شوێنەى كە بەتوانايى گرنگ بوو هەروەك كێشى خەڵوزى بەردين مەكينەى هاڵاو سەرچاوەى زاڵى توانايان مايەوە هەتاكوو سەدەى زووى( ٢٠ )، كاتێك پێش دەكەوێت لە اڕژتنى پەرەكەى هەڵم پەرەكەى هەڵم، كارەبايى. مۆتۆڕى كارەبايى و مەكينەى سۆزشى ناوخۆيى بەرە بەرە بەديلى ئاڵوگۆڕ دەكات بە هۆى (پستن) مەكينە هاڵاو، لەگەڵ بار كردن لە سەدەى( ٢٠ )پشت پێ بەستن لەسەر پەرەكەى هەڵم. پەرەكەى تيم {وتارى سەرەكى: پەرەكەى هاڵاو} پەرەسەندنى سەرەكيى كۆتاييى داڕژتنى مەكينەى هەڵم بەكارهێنانى پەرەكەى هەڵم بوو دەست پێ دەكەن لە بەشێكى دواى سەدەى (١٩ ). پەرەكە هاڵاو بە شێوەيەكى گشتى كاراترە لە پستن مەكينەى هەڵمى لەو جۆرەى كە ئاڵوگۆڕ دەكات (بۆى دەرهات كە تێپەردەكات لەسەر چەند سەد تواناى ئەسپ)،وە لە بەشى كەمترجولاو هەيە و تواناى خوڵاوە بە تەوەرى دەستەبەر دەكات ڕاستەوخۆ لە جياتى بەيێك بە بەستنەوە سيستەمى تووڵ شووڵ يان ڕێگاى هاوشێوەيە پەرەكەى هاڵاو لەڕاستيدا لەجياتى مەكينەى ئاڵوگۆڕ دايان نا بۆ كارەبا دروست كردن لە ئێستگە لەسەدەى زووى( ٢٠) كەتوانايييان، بڵندترو خێرايى گونجاو بۆ خزمەتگوزاريى پێكهێنەر، و خولانەوەى لووس بەسوود بوو. ئەمڕۆ زۆربەى تواناى كارەبايى دەستەبەر دەكرێت لەلايەن پەرەكەى هەڵم. لە وڵاتە يەكگرتووەكان، ٩٠٪ى تواناى كارەبايى بەرهەم دەهێنرێت بەم ڕێگايە پەرەكە هاڵاو بەفراوانى بەكارهات بۆ ڕەواندنى كەشتيى گەورە بەدرێژايى سەدەى( ٢٠)

پەرەسەندنى ئێستا

{وتارى سەرەكى: تەكنەلۆجياى هەڵمى پێشكەوتوو}

هەرچەندەكە مەكينەى هەڵمى ئاڵوگۆڕكراو چيتر لە بەكارهێنانى بازرگانيى بەرفراوان نەما، كۆمپانياى جۆراوجۆر سەرنج دەدەن بۆتواناى شارەوەى مەكينەكە سوود وەر دەگرن لە هەروەكێك بەديل بۆ مەكينەى سۆزشى ناوخۆيى. كۆمپانياكە [ئەنەرگيپرۆجەكت ] لەسويد چوونە پێشهاتنێكى بەدەست هێنا لە بەكار هێنان ماددەى هاوچەرخ بۆ سوود وەر گرتنى تواناى هەڵم. بەتواناييەكەى [ئەنەرگيپرۆجەكت]ى مەكينەى هەڵم دەگات بە نزيكەى ٢٧–٣٠٪ لەسەر مەكينەى فشارى-بەرز. مەكينەيەكە لە ( ٥) لوولەكى بەهەنگاوێك ، مەكينەى لوولەك (هيچ ئاوێتە) لەگەڵ هەڵمى سووپەرهيتدو بە نزيكەيى ٤ كگم (٨.٨ پاوەند) سەرچاوە گەرم كەر كە گەرمى پێويست بۆ كوڵاندنى ئاوەكە و پلەى گەرميى هەڵمەكە بەرز دەكاتەوە دەتوانێت لە سەرچاوەى جۆراوجۆرەوە وەر بگيرێت، زۆربەى بەشێوەيەكى گشتى لێوە سووتاندنى ماددەى سووتاوو لەگەڵ دابينكردنێكى گونجاوى هەوا لە بۆشاييێكى دا خەراو (ناولێدەنرێ ژوورى سۆزشى جۆراوجۆر، فيرەبۆكس، فرن). لە حالەتى مۆدێل يان مەكينەى هەڵمى يارى،دەتوانرێت سەرچاوەى گەرمى پێكهاتەى كارەبايى گەرم بكات

بۆيلەر

مەنجەڵى پيشەسازيى بەكاردەهێنرێ بۆ ئەى مەكينەى هەڵمى نەجوڵاو

{وتارى سەرەكى: بۆيلەر} پێكهێنەر هاڵاو مەنجەڵێكى پيشەسازيى بەكارى هێنا بۆ مەكينەيێكى هەڵمى نەجوڵاو ، وە تايبەندمەندى كە گەرمى دەگوازنەوە تا ئاوەكە هەروەك بەكاريگەرى ئەوەندەى بكرێت. دوو جۆرى زۆر باون . ئاو تێدەپەڕدرێت بەناو بۆڕىە چواردەوريان گرتراوە لەلايەن گازى گەرم بۆيلەرى بۆڕى سووتاو- گازى گەرم تێ دەپەڕێنێت بەناو بۆڕى نوقوم بوو لە ئاو، هەمان ئاو دەسووڕێتەوە لە چاكەتێكى ئاو چواردەور گرتنى فيرەبۆكسەكە و، لە بۆيلەرى بزوينەرى دەرهاتى-بەرز، هەروەها تێ دەپەڕێت بەناو بۆڕى لە فيرەبۆكسەكە خۆى (سيپهۆنسى ى و ئاسايش سيركولاتۆرس) بۆيلەرى بۆڕيى-تەقە جۆرى سەرەكى بوو بەكارى هێنا بۆ هەڵمى فشارى-بەرزى زوو (كردارى بزوينەرى هەڵمى ئاسايى)، بەڵام ئەوان ئەوە بوويان تايێك گەورە ڕادە ئاوارە لەلايەنتر ئابوورى زان بۆيلەرى بۆڕيى ئاو لە كۆتايى سەدەى( ١٩ ) بۆ ڕەواندنى دەريايى و داوا كردنى نەجوڵاوى گەورە. زۆربۆيلەرى پلەى گەرميى هەڵمەكە بەرز دەكەنەوە لەدواى بۆيلەرەكە بەجێدەهێلێت كاتێك كۆنتاكت لەگەل ئاوەكە. ناسراو بە [سوپەرهيتينگ] ' دەسوڕێتەوە

يەكەى مۆتۆر

{زياتر زانيارى: جۆرى يەكەى مۆتۆڕ} لە مەكينەى هەڵم، پستنێك يان پەرەكەى هەڵم يان هەريەكى ديكە لە ئامرازى هاوشێوە كارى ميكانيكى بۆ كردن بەشێك لە هەڵم دەبات لە كاتى فشار و پلەى گەرميى بڵند وە هەڵم دەدات دابيندەكات لە فشار و پلەى گەرمى خوارووتر ، هەروەك بەكارهێنانى بەشێكى زۆرى لە وزەى هەڵم ئەوەندەى بكرێت تا كارى ميكانيكى بكات بەناوى.هەرچەندە زۆرجار " يەكەى مۆتۆڕ " (مەكينەى هەڵمى) جياوازە مەكينەكان كەبەكار دێت بۆ هەواى پەستوا يان گازى ديكە لە مەكينەى هەڵم تەنها لە وردەكارى كە پشت دەبەستن بە لەسەر سروشتى گازەكە هەرچەندە هەواى پەستاو بەكار هێنرابوو لە مەكينەى هەڵم بەبێ گۆڕان

ترومپاى ئاو

سووڕى (رانكاين)و زۆربەى مەكينەى هەڵمى كردارى ترومپايێكى ئاويان هەيە تا بەكاريانهێناوه يان زيادكردنى ئاوى مەنجەڵ، بۆ ئەوەى كاربكات بەشێوەيەكى بەردەوام. سوود و پيشەسازيى مەنجەڵ بەشێوەيەكى گشتى بەكاردەهێنرێن بۆ ترومپاى دوور لە ناوەندى قۆناغى-فرە؛ لەگەڵ ئەوەشدا، جۆرى ديكە بەكار دەهێنرێن رێكخستنى مەكينە

مەكينەى سادە

لە مەكينەى سادە، يان " مەكينەى فراوان بوونى تاك "هەڵم تێ دەپەڕێت بەناو قۆناغى بەرفراوان بەتەواوى لە لوولەكێكى تاك، هەرچەندە مەكينەى سادە لەوانەيە لە لوولەكى تاك يان زياتر ئەوە پاشان ڕاستەوخۆ بۆ كەش يان بۆ خەستكەرێك. هەروەك هاڵاو فراوان بوولە تێ پەڕين بەناو مەكينەيێكى فشارى-بەرز، گەرمى زياد ناكرێت بۆ سيستەمەكە؛ ئەمە ناسراوە بە فراوان بوون وە لە ئەنجامى چوونەژوورەوەى هەڵم بۆ لوولەكەكە لە پلەى گەرميەكى بڵند و بەجێ دەهێڵێت لە پلەى گەرميى خوارووتر. ئەم هۆيە سووڕێكى گەرم كردن فێنكردنى لوولەكەكە لەگەڵ هەر جەڵتە، كە سەرچاوەيێكى پەك كەوتنە

مەكينە لێكدراو

وتارى سەرەكى: مەكينەى ئاوێتە ئەندازيارى بەريتانى[[ئارثەر ووولف) ڕێگەيێكى دروستكرد بۆ بڕى لەدەستدانى وزە كەم بكاتەوە بۆ لوولەكێكى زۆر درێژ دا هێنرا لە سالى (١٨٠٤) ووولفى مەكينەى ئاوێتەى فشارى-بەرز داهێنا لەسالى (١٨٠٥). لە مەكينەى ئاوێتە، هەڵم فراوان دەكات لە فشارى-بەرزبەرز لە مەنجەڵەوە سيلندرێكى پەستانى بەرز وە بەهينانى سيلندرى پەستانى كەم (HP) .فراوان بوونى تەواو لە هەڵم روودەدات لە سيلندرى جۆراوجۆر لەگەڵ نزمبوونەوەى پلەى گەرمى بە تێكرايى لە نێو هەر لوولەكێك تا راددەيەكى زۆر كەمى كردەوە. لەلايەن فراوان كردنى هەڵمەكە بە هەنگاو لەگەڵ بچووكترين مەوداى پلەى گەرمى (لە نێو هەر لوولەكێك) تواناى كەم دەكاتەوە دووبارە-بووخار (باسيان كرد لەسەرێ). ئەمە بڕى لوولەكى گەرم كردن كەم دەكاتەوە و سارد دەبێتەوە، زياد كردنى بەتواناييى مەكينەكە لەلايەن ڕێك خستنى فراوان بوونەكە لە لوولەكى زۆر، جياوازيى تۆلەكردنەوە بەشەو دەتوانێت كەم بكرێتەوە. لەلايەن ڕێك خستنى فراوان بوونەكە لە لوولەكى زۆر، جياوازيى تۆلەكردنەوە بەشەو دەتوانێت كەم بكرێتەوە پێويست دەكات لە لوولەكى پەستانى كەم قەبارەى لوولەكى گەورەتر وەربگرێت هەروەك ئەم هەڵمە قەبارەيێكى مەزنتر داگير دەكات بەرگە زياد دەبێت ، و لە حالەتى دەگمەن لە لوولەكى پەستانى نزم كە دەبێتە

لوولەكى گەورە

ئاوێتەى دوو-لوولەك دەتوانن ڕێك بخەرێن هەروەك: لە ئاوێتە بەش بەش: لوولەكەكان لەلاى يەكن . ئاوێتەى پاسكيلى دوو كەسى: لوولەكەكان كۆتايين بە كۆتايى. ئاوێتە زاويە: لوولەكەكان ڕێك دەخەرێن هەروەك ڤى (عادەتەن گۆشەى ٩٠°)

مەكينەى فراوان بوونى-زۆر

فراوان بوونى مەكينەى سێقات

{وتارى سەرەكى: مەكينەى ئاوێتە} ئەوە درێژ كردنەوەيێكى ژيربێژيى مەكينەى ئاوێتەيە (باس كراوە لەسەرەوە) تا فراوان بوونەكە لەت بكات بۆ قۆناغى دواتر تا بەتوانايى زياد بكەن. ئەنجامەكە مەكينەى فراوان بوونى-زۆرە. ئەوها بەكارهێنانى مەكينە يان سێ يان چوار قۆناغى فراوان بوون وە ناسراو بە [تريپلە-] و مەكينەى فراوان بوونى-چوارقۆڵى بە پى ى ڕيز. ئەمانە بەكارهێنانى مەكينە زنجيرەيێكى لوولەكى بەپێش كەوتووى تيرەى بازنە زياد دەكەن. ئەم لوولەكانە دروست دەكرێن تا كار دابەش بكەن بۆ بەشى يەكسان بۆ هەريەك لە قۆناغى فراوان بوون. هەروەك لەگەڵ مەكينەى فراوان بوونى-دووهەند، ئەگەر ماوە دا بنێت لە پارەى مانگانەيێك بێت، پاشان دوو لوولەكى بچووكتر لەوانەيە بەكار بهێنرێن بۆ قۆناغى فشارى-نزم. مەكينەى فراوان بوونى-زۆر بە شێوەيەكى نموونەيى لوولەكەكان [ينلينە] ڕێكيان خستبوو، بەڵام دروست كردنى جۆراوجۆر ديكەى بەكار هێنران. لە سەدەى ١٩ كۆتايى ڕووەكێكە گەڵاكانى بچووك و تام تيژە-شليك-توييدى هاوسەنگ كردنى " سيستەم " بەكار هێنرا لەسەر هەندێك مەكينەى فراوان بوونى-سێقاتى دەريايى. مەكينەى واى-ئێس-تى قۆناغى فراوان بوونى فشارى-نزميان دابەش كرد لەنێوان دوو لوولەك، يەك لە هەر كۆتاييێكى مەكينەكە. ئەمە لوولەكى خولانەوەكەى ڕێ دا كە باشتر هاوسەنگ بێت، بوون بە هۆيێك لووستر، فاستەر-رەسپۆندينگ مەكينە كە كارى كرد لەگەڵ كەمتر لەرە ئەمەكە چوار-لوولەك فراوان بوونى-سێقات مەكينە بەناوبانگى كرد لەگەڵ فڕۆكە يان پاپۆرى نەفەرهەڵگرى ڕێبوارى گەورە (وەكو پۆلى ئۆليمپى)، بەڵام ئەمە لە كۆتاييدا لەجياتى دا نێرا لەلايەنەكە لەڕاستيدا مەكينەى پەرەكەى لەرە-ئازاد. [ بەڵگەهێنانەوە پێويست ] ئەوە تێبينى دەكرێت، لەگەڵ ئەوەشدا، كە فراوان بوونى-سێقات ئاڵوگۆڕ دەكات مەكينەى هەڵم بوون ڕا هاتنەكە جەنگى جيهانى دووەم كەشتيى ئازادى بهاژۆن، ئێجگار گەورەترين ژمارەى كەشتيى چۆنيەك هەرگيز بنيات دەنێن. بەسەر ٢٧٠٠ كەشتى بنيات نێران، لە وڵاتە يەكگرتووەكان، ۆرى يەكەى مۆتۆڕ

ئاڵوگۆڕى پستن

{وتارى سەرەكى: مەكينە ئاڵوگۆڕ دەكات}

وهەند كار كردن مەكينەى نەجوڵاو. ئەمە مەكينەى ئاشى باويەكە بوو ١٩ ەم سەدە ناوەند. زمانەى سلايد تێبينى بكە لەگەڵ ڕوچاڵ، خەريكە " دى " شێوە پێى دا،.

هێڵكاريى پێوەرى سكيماتيك نيشان دانى چوار ڕووداوەكە لە جەڵتەيێكى پستنى دووهەند. ببينە: مۆنەتەرينگ و كۆنترۆڵ (لەسەر)

زۆربەى ئاڵوگۆڕ دەكات مەكينەى پستن، هەڵمەكە ئاڕاستەى هى ڕۆيشتن پێچەوانە دەكاتەوە لە هەر جەڵتەيێك ([كۆونتەرفلۆو])، چوونە ناو وە لە هەمان كۆتايەوەى لوولەكەكە ماندوو دەكات. سووڕى مەكينەى تەواو يەك خولانەوەى بازووى ئۆتۆمۆبيلەكە داگير دەكات و دوو جەڵتەى پستن؛ سووڕەكە هەروەها چوار ڕووداو – دان پێدانان دەگرێتەوە، فراوان بوون، گزوز، پەستان. ئەم ڕووداوانە كۆنترۆل دەكرێن لەلايەن زمانەكان زۆرجار كار دەكەن لەناو سنگێكى هەڵم لەتەنيشتj لوولەكەكە؛ زمانەكان هەڵمەكە بڵاو دەكەنەوە لەلايەن سەرەتا و بەندەرى هەڵم دا دەخەن پەيوەندى دەكەن لەگەڵ كۆتاييى لوولەك (ئێس) و دەهاژۆرێت لەلايەن ددانەى زمانە، دەربارەى كە زۆر جۆر هەيە سادەترين ددانەى زمانە ڕووداوى دەدەن درێژييان چاك كردەوە لەكاتى سووڕى مەكينە و زۆرجار وا لە مەكينەكە دەكات بخولێتەوە لە تەنها يەك ئاڕاستە. زۆر لەگەڵ ئەوەشدا ميكانيزمێكى پێچەوانە كردنەوەيان هەيە كە سەربارى ئەوە دەتوانێت ڕێگا دەستەبەر بكات بۆ ڕزگار كردنى هەڵم هەروەك و تەوژم خێرا دەكات دەست دەكەورێت لەلايەن بەرە بەرە " كەتۆفەكە " كورت دەكاتەوە يان بەڵكو، كورت كردنەوەى ڕووداوى دان پێدانان؛ ئەمە بەلاى خۆيەوە بەهاوڕێژەيى ماوەى فراوان بوون درێژ دەكاتەوە. لەگەڵ ئەوەشدا، هەروەك يەك و هەمان زمانە عادەتەن هەردووك ڕۆيشتنى هەڵم كۆنترۆل دەكات، كەتۆفێكى كورت لە دان پێدانان بەزيانبەخشى كار لە گزوزەكە دەكات و ماوەى پەستان كە دەبێت بەشێوەيەكى نموونەيى هەميشە تاڕادەيەك نەگۆڕ بهێڵرێنەوە؛ ئەگەر ڕووداوى گزوز زۆر كورتە، تەوتالەتيى هەڵمى گزوز ناتوانێت لوولەكەكە پێ چۆل كردن، خنكاندن ئەو و پەستانى زياد بدات

پەستان

لەپێش قۆناغى گزوز زۆر تەواوە، لاى گزوزى زمانەكە دا دەخات، شەتى پشكێكى هەڵمى گزوز لەناو لوولەكەكە. ئەمە قۆناغى پەستان ديارى دەكات ئەو شوێنەى گۆشەيێكى هەڵم پێك دەهێنرێت دژى پستنەكە كار دەكات لەو كاتەى خێراييى كەم دەبێتەوە زيادلەوەش فشارەكە و تاسانى پلەى گەرمى دوور دەكەوێتەوە، كە لەوانەيە بە پێچەوانەوە برێنە هۆى لەلايەن دان پێدانانى كتوپرى هەڵمى فشارى-بەرز لە دەست پێ كردنەكەى سووڕى داهاتوو

ڕابەرى دەكات

بزواندنى سكيماتيكيێك [ونيفلۆو] مەكينەى هەڵم. زمانەى پۆپپەت كۆنترۆل دەكرێن لەلايەنەكە خولانەوە كامشافت لە لووتكەكە. هەڵمى فشارى-بەرز دەچێتە ناو، سوور، و گزوز، زەرد

كاريگەريى سەرەوە زياتر زياد دەكرێن لەلايەن دەستەبەر كردن ڕابەرى: هەروەك پاشان دۆزرانەوە لەگەڵ مەكينەى سۆزشى ناوخۆيى، ئەوە باش دۆزرابووەوە لەوەتەيەكە كۆتايى سالى١٨٣٠ دانى زمانەكە ڕابەرى دەكات بۆ ئەوەى دان پێدانان كەمێك ڕوو بدات لەپێش كۆتاييى جەڵتەى گزوز بۆ ئەوەى قەبارەى پاك كردنەوە كۆمپريسە بەندەرەكان پڕ بكات و كۆتاييى لوولەك (لەكە بەجێ ناهێلن قەبارە پيستۆن-سوەپت) لەپێش هەڵمەكە دەست پێ دەكات تا هەوڵ كۆشش دەكات لەسەر پستنەكە مەكينە هاتنەژوورەوەى فلو يان نەهاتنى وتارى سەرەكى: [ون فلۆو] مەكينەى هەڵم مەكينەى ونفلۆو] هەوڵ دەدەن تا زەحمەتيەكان چارەسەر بكەن لێوە سووڕى [كۆونتەرفلۆو]ى عادەتى سەر هەڵ دەدەن ئەو شوێنەى، لەماوەى هەر جەڵتەيێك، بەندەرەكە و ديوارى لوولەك سارد دەبرێنەوە لەلايەنەكە بە تێ پەڕين هەڵمى گزوز وە كاتەيەكە داغترتر هەڵمى دان پێدانانى داهاتوو هەندێك لە وزەى بەفيڕۆ دەدات لە گێڕانەوەيەكە كار كردن پلەى گەرمى. ئامانجەكەى [ونيفلۆو] ئەوەيە تا ئەم كەم و كووڕيە چارەسەر بكات و بەتوانايى باشتر بكات لەلايەن دەستەبەر كردنى بەندەرێكى زياتر ئاشكراى كرد لەلايەن پستنەكە لە كۆتاييى هەر جەڵتەيێك كردنى هەڵمەكە تەنها دەڕوات لە يەك ئاڕاستە. بە ئەم ڕێگا،فراوان بوونى-سادەكە [ونيفلۆو] مەكينە بەتوانايى هاوتا دەدات بۆ ئەوەى سيستەمى ئاوێتەى كلاسيك لەگەڵ زياد كراو سوودى كار كردنى بارى-بەجێهێشتنهێلى بەرز، و بەتواناييى هاوشێوە بۆ پەرەكە بۆ مەكينەى بچووكتر لەخوارەوە يەك هەزار تواناى ئەسپ. لەگەڵ ئەوەشدا، لێژيى فراوان بوونى گەرمايى [ونيفلۆو] مەكينە بەرهەم دەهێنن بەناو ديوارى لوولەك زەحمەتيى كردارى دەدات

مەكينەى پەرەكە

هەڵم پەرەكە بريتييە لە يەك يان ڕۆتۆڕى زياتر (خولانەوە ديسك) سوار بوويان لەسەر شەفتێكى لێخوڕين، جى گۆڕين لەگەڵ زنجيرەيێكى ستاتۆرس (ديسكى نەگۆڕ) چاكيان كردەوە بۆ داپۆشەرى پەرەكە. ڕۆتۆڕەكانێكيان هەيە پرۆپەللەر-ليكە ڕێكخستنى تيغ لە قەراغى دەرەوە. كردار هاڵاو لەسەر ئەم تيغانە، بەرهەم هێنان جوولەى خوڵاوە بە تەوەرى.ەكە ستێتەر بريتييە لەيێك هاوشێوە، بەڵام چاكى كردەوە، زنجيرەى تيغ كە خزمەت دەكەن تا هەڵمەكە رييدەرێكت دەڕوات بۆ قۆناغى ڕۆتۆڕى داهاتوو. پەرەكەيێكى هەڵم زۆرجار ماندوو دەكات بۆ خەستكەرێكى ڕوو كە بۆشاييێك دەستەبەر دەكات. قۆناغەكانى پەرەكەيێكى هەڵم بە شێوەيەكى نموونەيى ڕێك دەخەرێت تا كارى شاراوەى زۆرترين لە خێراييێكى دياريكراوەوە و فشارى هەڵم دەر بهێنێت، دان بەرزبوونەوە بۆ زنجيرەيێكى ڤاريابلى بڵند سايزد و قۆناغى فشارى-نزم. پەرەكە تەنها كاران ئەگەر ئەوان بخولێنەوە لە تا ڕادەيەك خێراييى بڵند، بۆيە ئەوان عادەتەن بە دەبەسترێنەوە بۆ كەم كردنەوە ددانە تا خوارووتر داوا كردنى خێرايى بهاژوات، وەكو پەروانەى كەشتيێك. لە زۆربەى زۆريى گەورە كارەبايى ئێستگە دروست دەكات، پەرەكە ڕاستەوخۆ بە نابەسترێنەوە بۆ پێكهێنەر لەگەڵ هيچ كەم كردنەوە ددانە خێراييى ئاسايين ٣٦٠٠ شۆڕش لە خولەك (ئاپييێم) لە وڵاتە يەكگرتووەكان لەگەڵ ٦٠ تواناى هێيەتس، و ٣٠٠٠ ئاپييێم لە ئەوروپا و وڵاتى ديكە لەگەڵ ٥٠ هێيەتس سيستەمى تواناى كارەبايى. لە داوا كردنى تواناى ناوكى، پەرەكەكان بە شێوەيەكى نموونەيى ڕا دەكەن لە نيوە ئەم خێراييانە، ١٨٠٠ ئاپييێم و ١٥٠٠ ئاپييێم. ڕۆتۆڕێكى پەرەكە هەروەها تەنها بەتواناى دەستەبەر كردن توانايە كاتێك دەخولێتەوە لە يەك ئاڕاستە. بۆيە، قۆناغێكى پێچەوانە كردنەوە يان سندوقى گێر عادەتەن پەرەكە هاڵاو هێزى خولانەوەيى ڕاستەوخۆ دەستەبەر دەكات و بۆيە ميكانيزمێكى لينكەج داوا ناكات تا بگۆڕێت ئاڵوگۆڕ دەكات بۆ جوولەى خوڵاوە بە تەوەرى. بەم جۆرە، ئەوان لووستر هێزى خولانەوەى بەرهەم دەهێنن لەسەر شەفتى دەرهات. ئەمە بەشدارى دەكات بۆيێك خوارووتر پێداويستيى هێشتنەوە و كەمتر لەبەر دەكات لەسەر ئامێركاريەكە ئەوان وزە پێ دەدەن لەيێك مەكينەى هاوشێوە ئاڵوگۆڕ دەكات بەكارهێنانى سەرەكى بۆ پەرەكەى هەڵم لە نەوەى كارەبايە (لەكە ١٩٩٠كان نزيكەى ٩٠٪ى جيهانى بەرهەمهێنانى كارەبايى لەلايەن بەكارهێنانى پەرەكەى هەڵم بوو) \] لەگەڵ ئەوەشدا داوا كردنى بەرفراوانى بەم دوواييەى يەكەى پەرەكەى گازى گەورە و ئاسايى كۆ كراوەوە ڕووەكى تواناى سووڕ كەم كردنەوەى ئەم ڕێژەى سەديە بووەيان بە هۆى بۆ ڕژێمى ٨٠٪ بۆ پەرەكەى هەڵم {لە بەرهەمهێنانى كارەبا} خێراييى بڵندى خولانەوەى پەرەكە باش دەگونجێت لەگەڵ خێراييەكەى پێكهێنەرى كارەباييى هاوچەرخ، كە بە شێوەيەكى نموونەيى ڕاستەوخۆ بەستراوەوەن بۆيان هاژووتن پەرەكە. لە خزمەتگوزاريى دەريايى، (پێشەنگ بوويلە لەسەر [توربينيا ەرەكە هاڵاو لەگەڵ كەم كردنەوە ددانە (هەرچەندەتوربينياپەرەكەى ڕاستەوخۆ هەيە بۆ پەروانە لەگەڵ هيچ سندوقى گێرى كەم كردنەوە) ڕەواندنى كەشتيى گەورە زاڵ نەبوو بەدرێژاييەكە ٢٠ ەم سەدە كۆتايى،ە كاراتر (و دوور كەمتر هێشتنەوە پێويست دەبێت) لە مەكينەى هەڵم ئاڵوگۆڕ دەكات. لە دەيان ساڵى بەم دوواييە، ئاڵوگۆڕ دەكات مەكينەى ديزل، و پەرەكەى گاز، خەريكە بەتەواوى ڕەواندنى هەڵم جێ دەگرێت بۆ داوا كردنى دەريايى. مەكينەى هەڵمى خوڵاوە بە تەوەرى ئەوە گونجاوە تا ميكانيزمێك بەكار بهێنێت لەسەر بنەماى مەكينەيێكى خوڵاوە بە تەوەريى پيستۆنلەس وەكوەكە [وانكەل] مەكينە لەجياتى لوولەكەكان و ددانەى زمانەيێك ئاسايى مەكينەى هەڵم ئاڵوگۆڕ دەكات. زۆر مەكينەى ئەوها دروست كرابوون، لێوە كاتى واتى جێيمز بۆ ڕۆژى ئێستا، بەڵام تا ڕادەيەك كەم لەڕاستيدا بنيات نێرا و تەنانەت كەمتر ڕۆيشت بۆ بەرهەمهێنانى بڕ؛ پەيوەندى ببينە لە خوارەوەى وتار بۆ وردەكاريى زياتر. گرفتى سەرەكى زەحمەتيى مۆر كردنى ڕۆتۆڕەكانە تا ئەوان هەڵم-توند بكەن لە ڕووى جلك و فراوان بوونى گەرمايى؛ەكە بوون بە هۆى ئاودز كردن ئەوان زۆر لێ نەهاتووى كرد. نەبوونيى كار كردنى فراوان، يان هەر ڕێگايێكى كۆنترۆڵى كەتۆفەكە، هەروەها گرفتێكى جيدديە لەگەڵ زۆر داڕژتنى ئەوها لە ١٨٤٠كان، ئەو ڕوون بوو كە چەمكەكە گرفتى خۆيى هەى بوو و مەكينەى خوڵاوە بە تەوەرى مامەڵە لەگەڵ كران لەگەڵ قەشمەريێك لە ڕۆژنامەگەريى تەكنيكى. لەگەڵ ئەوەشدا، گەيشتنى كارەبا لەسەر ديمەنەكە، و سوودى ئاشكراى هاژووتنى پێشگرە: هێزێك ڕاستەوخۆ لە مەكينەيێكى خێراوە، بووى بە هۆى شتێكى زيندوو كردنەوەيێك لە بەرژەوەندى لەكە ١٨٨٠كان و ١٨٩٠كان، و چەندێك داڕژتن هەندێك سەركەوتنە سنوورداريان هەبوو

جۆرى مووشەك

{وتارى سەرەكى: مووشەكى هاڵاو}

[ئاۆليپيلە] بەكارهێنانى هەڵم نوێنەرايەتى دەكات لەلايەن بنەماى كاردانەوەى-مووشەك، هەرچەندە نا بۆ ڕەواندنى ڕاستەوخۆ. لە كاتى هاوچەرختر لەوێ بەكارهێنانى سنووردارى هەڵم بوون بۆ زانستى موشەك – بەتايبەتى بۆ ئوتۆمبێلى مووشەك. كارى زانستى موشەك هاڵاو لەلايەن پڕ كردنى دەفرێكى فشار لەگەڵ ئاوى گەرم لە فشار و سەرەتاى بڵندێك زمانە پێشەنگ بۆ لووتێكى شياو. دڵۆپەكە لە فشار خێرا هەندێك لە ئاوەكە و هەڵمەكە دەكوڵێنێت بەجێ دەهێڵێت بەناو لووتێك، دروست كردنى هێزێكى پرۆپولسيڤە. سەلامەتى مەكينە هاڵاو مەنجەڵ و پێكهاتەى ديكەيان هەيە كە كەشتيى فشارن كە گەلێك زۆرى وزەى شاراوە تێدا دەبن. هەڵم لە دوور دەبێت و تەقينەوەى مەنجەڵ (بە شێوەيەكى نموونەيى بى ئێل ئى ڤى ئى س) دەتوانێت و لە ڕابردوو لەدەستدانى مەزنى ژيان برێتە هۆى. لەو كاتەى جياوازى لە پێوانە لەوانەيە هەن بب لە وڵاتى جياواز، توند ياسايى، تاقى كردنەوە، ڕاهێنان، چاودێرى لەگەڵ پيشەسازى، كردار و بڕوانامە پێدان يا پێدران كرداريە تا سەلامەتى دڵنيا بكەن. چۆنيەتيى نشستى لەوانەيە بگرنەوە: ئۆڤەر-پرەسوريساتيۆنى مەنجەڵەكە ئاوى كەم لە مەنجەڵەكە بوونە هۆى و نشستيى كەشتى زۆر گەرم بوون كۆبوونەوەى تڵپە و پێوەر كە هۆ خاڵى گەرمى ناوچەيى، بەتايبەتى لە ريڤەبەوتس بەكار هێنان ئاوى خواردنى پيس نشستيى كەشتيى فشارى مەنجەڵەكە بەهۆى دروست كردن يان هێشتنەوەى ناتەواو. هەڵاتنى هەڵم لێوە [پيپەوۆرك/بۆيلەر]ەيە هۆى داپلۆخاندن مەكينە زۆر جار هاڵاو دوو ميكانيزمى سەربەخۆ هەيانە بۆ دڵنيا كردن كە فشارەكە لە مەنجەڵەكە زۆر بڵند ناكوژێتەوە؛ يەك لەوانەيە ڕێك بخەرێت لەلايەن بەكاربەرەكە، دووەم بە شێوەيەكى نموونەيى دروست دەكرێت هەروەكێك كۆتايى فايل-سافە. زمانەى سەلامەتيى ئەوها بەنەريتى دەسكێكى سادەيان بەكار هێنا تا زمانەيێكى پلاك جڵەوگيرى بكەن لە لووتكەى مەنجەڵێك. يەك كۆتاييى دەسكەكە كێشێكى هەڵ گرت يان بەهار كە زمانەكەى جڵەوگيرى كرد دژى فشارى هەڵم. زمانەى زوو توانييان ڕێك بخەرێن لەلايەن لێخوڕى مەكينە، پێشەنگ بۆ زۆر ڕووداو كاتێك لێخوڕێك زمانەكە بەرەوخوار دەچەسپێت تا مەزنتر فشارى هەڵم و تواناى زياتر لە مەكينەوە ڕێ بدات. بەم دوواييەتر جۆرى زمانەى سەلامەتى زمانەيێكى سپرينگ-لۆادەدى ڕاست دەكرێتەوە بەكار دەهێنێت، كە ئەوها قفڵ دەكرێت كە كارپێكەر لەوانە نييە دەستكارى بكەن لەگەڵ ڕاست كردنەوەى مەگەر مۆرێك بە ناياسايى تێكچووە. ئەم ڕێكخستنە تا راددەيەكى زۆر سەلامەتترە. پلاكى فيووزەبەل ڕابەرى بكە لەوانەيە ئێستا بن لە تاجى فيرەبۆكسى مەنجەڵ. ئەگەرەكە دڵۆپى ئاستى ئاو، ئەوها كە پلەى گەرميى تاجى فيرەبۆكس بەگرنگى زياد دەكات، پێشەنگەكە و هەڵمەكە دەتوێنێتەوە لە دوور دەبێت، هۆشدارى كارپێكەرەكان، ئەوەى كە لەوانەيە پاشان بەدەستكارى ئاگرەكە كپ بكەنەوە. جگە لە لە بچووكترينى مەنجەڵ هەڵاتنى هەڵم كاريگەريى بچووك هەيە لەسەر تەرى دەكاتى ئاگرەكە. پلاكەكان هەروەها زۆر بچووكن لە ڕووبەر بۆ خوارووتر

سووڕ هاڵاو

{وتارى سەرەكى: سووڕى رانكاين} {هەروەها ببينە: تێەرمۆديناميكس و گواستنەوەى گەرمى} سووڕى رانكاين كە لە سەرەكيەكانى تهەرمۆديناميكە مەكينەى هەڵم پشتگيرى دەكات. سووڕەكە ڕێكخستنێكى پێكهاتەيە هەروەك بە شێوەيەكى نموونەيى بەكار دەهێنرێن بۆ بەرهەمهێنانى تواناى سادە، و گۆڕانى قۆناغى ئاو بەكار دەهێنێت (كوڵاندن ئاو بەرهەم هێنان هەڵم، خەستكردنەوە هەڵمى گزوز، بەرهەم هێنان ئاوى شلە)) تايێك كردارى [هيت/پۆوەر] سيستەمى گۆڕين دەستەبەر بكات. گەرميەكە لە دەرەوە دەستەبەر دەكرێت بۆ گرێيێكى دا خەراو لەگەڵ هەندێك لە گەرميەكەيە زيادى كرد گۆڕيى بۆ كار و گەرميى پاشەڕۆكن لايان برد لە خەستكەرێك. سووڕى رانكاين بەكار دەهێنرێت لە لەڕاستيدا هەموو هەڵم داوا كردنى بەرهەمهێنانى توانا. لەكە ١٩٩٠كان رانكاين سووڕى هەڵم دروستيان كرد نزيكەى ٩٠٪ى هەموو توانا كارەبايى بەكارى هێنا بەدرێژايى جيهان، هەروەك لەڕاستيدا هەموو خۆرى، بايەماس، خەڵوزى بەردين و ڕووەكى تواناى ناوكى. ئەوە بەناوى لەدواى ويليەم جۆن [ماكقوۆرن] رانكاين، پۆليماتهێكى سكۆتلەندى. سووڕى رانكاين هەندێ جار ئاماژە بۆ دەكرێت بۆ هەروەكێك سووڕى كارنۆتى كردارى چونكە، كاتێك پەرەكەيێكى كارا بەكار دەهێنرێت، هێڵكاريى تييێس دەست پێ دەكات تا سووڕى كارنۆت مانەند دەبێت. جياوازيى سەرەكى ئەوە خستنەسەرى گەرميە (لە مەنجەڵەكە) و ڕەت كردنەوە (لە خەستكەرەكە) هێلى پەستانى يەكسانيە (فشارى نەگۆڕ) كردار لە سووڕى رانكاين و گەرمى يەكسان (پلەى گەرميى نەگۆڕ) كردار لە سووڕى كارنۆتى بيردۆزى. لە ئەم سووڕە، ترومپايێك بەكار دەهێنرێت بۆكە كار كردن شلە فشار دەخاتە سەر ئامێرەكە كە لە خەستكەرەوە وەر دەگيرێت هەروەك شلەيێك نا هەروەك گازێك. ترومپايەكە كار كردن شلە لە شێوەى شلە لەكاتى سووڕەكە كەرتێكى بچووكى وزەكە داوا دەكات تا ئەو بە بەراورد لەگەڵەكە وزە پێويست بگوازێتەوە تاكە كار كردن شلە بپەستێت لە شێوەى هەڵمى لە كۆمپرێسەرێك (هەروەك لە سووڕى كارنۆت). سووڕەكەيێك ئاڵوگۆڕ دەكات مەكينەى هەڵم لێوە ئەوەى پەرەكە جياواز دەبێت بەهۆى پەيتى و دووبارە-بووخار ڕوو دان لە لوولەكەكە يان لەكە ڕێڕەوى دەروازەى هەڵم كار كردن شلە لە سووڕێكى رانكاين دەتوانێت بەكار بخات هەروەكێك دا خەراو سيستەمى گرێ، ئەو شوێنەيەكە كار كردن شلە نەبڕى بەكارهێنانەوە، يان لەوانەيە " گرێيێكى كراوە " سيستەم بێت، ئەو شوێنەى هەڵمى گزوز ڕاستەوخۆ بەرەڵا دەكرێت بۆ كەشەكە، سەرچاوەيێكى جوداى ئاو دەرخوارد دانى مەنجەڵەكە دەستەبەر دەكرێت. بە شێوەيەكى ئاسايى ئاو شلەى بژاردەيە بەهۆى تايبەتمەنديى گونجاوى، وەكو نا-ژەهراوى و كيمياى ونريكتيڤە، زۆرى، خەرجيى خواروو، و تايبەتمەنديى تهەرمۆديناميكى. عەتارد ئەستێرەيەكە كار كردن شلەيە لە پەرەكەى هەڵمى عەتارد ئەستێرەيە. خواروو كوڵاندن هايدرۆكاربۆن دەتوانن بەكار بهێنرێن لە سووڕێكى دوودوويى. مەكينەى هەڵم زۆر بەشداريى كرد بۆ پەرەسەندنەكەى بيردۆزى تهەرمۆديناميك؛ لەگەڵ ئەوەشدا، تاكە داوا كردنى بيردۆزى زانستى كە كارى لە مەكينەى هەڵم كرد چەمكى ڕەسەنى سوود وەر گرتنى تواناى هەڵم و فشار و زانينى تايبەتى بە بەرگە هەواى تايبەتمەنديى گەرمى و هەڵم بوو. پێوانەى ئەزموونى دروستكراو لەلايەن وات لەسەر مەكينەيێكى هەڵمى نموونەيى بووى بە هۆى پەرەسەندنەكەيەكە خەستكەر جيا دەكاتەوە. وات سەربەخۆ گەرميى پەنهان دۆزييەوە، كە تەئكيد كرايەوە لەلايەن دۆزەرەوەى ڕەسەن جەوسەف بلاك، ئەوەى كە هەروەها واتى ئامۆژگارى كرد لەسەر ڕێساى ئەزموونى. وات هەروەها ئاگادارى گۆڕانەكە بوو لەكە كوڵاندن خاڵى ئاو لەگەڵ فشار. بە پێچەوانەوە، چاك بوونەكان بۆ مەكينەكە خۆى ميكانيكيتر بوو لە سروشت. چەمكى تهەرمۆديناميكى سووڕى رانكاين ئەندازيارەكە تێ گەيشتن پێويستى دا تا بەتوانايى حيساب بكات كە پەرەسەندنەكەى هاوچەرخى يارمەتى دا

بەتوانايى

وتارى سەرەكى: بەتواناييى گەرمايى هەروەها ببينە: بەتواناييى مەكينەى هاڵاو ئەوتوانايەى كەلەسووڕى مەكينە دەتوانێت حيساب بكرێت لەلايەن دابەش كردنى دەرهاتى وزەى كارى ميكانيكى كە مەكينەكە بەرهەم دەهێنێت لەلايەن وزەى مەكينەكەى لەلايەن سووتاندن سووتەمەنى. پێوانەى مێژووييى وزەى مەكينەى هەڵمى بەتواناييى وزەى " ئەرك " بوو. چەمكى ئەرك يەكەمجار پێشكەش كرا لەلايەن وات بۆ ئەوەى كاراتر مەكينەكان نيشان بدات كە پێشتر داڕژتنى نەوكۆمەن كۆتايييان هات. ئەركەكەيە زياترين نموونەى داڕژتنى نەوكۆمەن ئەركێكييان هەبوو نزيكەى ٧ مليۆن، بەڵام زۆربەى نزيكتر بوو بۆ ٥ مليۆن. (وات)ى داڕژتنى فشارى-نزمى بەتوانا بوون تا ئەرك ئەوەندە بڵند بگەيەنن هەروەك ٢٥ مليۆن، بەڵام تێكرا نزيكەى ١٧. ئەمە چاك بوونێكى سێ ئەوەندە تێكڕاكە داڕژتنى نەوكۆمەنى كۆتايى هات. مەكينەى واتى زوو سازيان كرد لەگەڵ هەڵمى فشارى-بەرز ئەمەى باشتر كرد بۆ ٦٥ مليۆن هيچ مەكينەى گەرمى ناتوانێت كاراتر بێت لە سووڕى كارنۆت، كە تيايدا گەرمى لە تەنكى ئاوێكى پلەى گەرميى-بەرزەوە دەگوازرێتەوە بۆ يەك لە پلەى گەرميێكى خواروو، و بەتواناييەكە پشت دەبەستێت لەسەر جياوازيى پلەى گەرمى. بۆ مەزنترين بەتوانايى، مەكينە هاڵاو دەبێت بەكار بخەرێت لە بڵندترين هەڵم پلەى گەرمى گونجاو (هەڵمى سووپەرهييتيد)، و ئازاد كردن پاشەڕۆكى گەرمى كەلە خوارووترين پلەى گەرمى گونجاو. بەتواناى سووڕى رانكاين عادەتەن سنووردارە كە كار كردن شلە. بەبێ فشارەكە گەيشتن پێ ئاستى سوپەركريتيكال كاركردنى شلە، پلەى گەرميەكە درێژ دەبێتەوە بەسەر كە سووڕەكە دەتوانێت بەكار بخات بچووك بێت؛ لە پەرەكەى هەڵم، پلەى گەرميى چوونە ناوى پەرەكە بە شێوەيەكى نموونەيين ٥٦٥ [°ك] (سنوورى خشانى پۆڵاى بێ خەوش) و پلەى گەرميى خەستكەر دەوروبەرى ٣٠ [°ك]. ئەمەيێك تواناى بيردۆزى كارنۆتى دەدات نزيكەى ٦٣٪ بەراوردى كرد لەگەڵ بەتواناييێكى ڕاستەقينەى ٤٢٪ بۆيێك هاوچەرخ ئێستگەى تواناى كۆال-فيرەد. ئەمە پلەى گەرميى چوونە ناو پەرەكەى خواروو (بەراوردى كرد لەگەڵ پەرەكى گاز)ە بۆچى سووڕى رانكاين زۆرجار بەكار دەهێنرێت هەروەك سووڕێكى بن كردن لە كۆمبينەد-سكلە گاز ئێستگەى تواناى پەرەكە يەك سوودى بەڕێوە بەرد سووڕى رانكاين دەگرێت بەسەر ئەوانى ديكە ئەوەيە لەكاتى پەستانەكە تا ڕادەيەك كارى كەم ڕێك دەخات پێويستە تا ترومپاكە بهاژوات،ەكە لەم كاتە كار كردن شلەيە لە قۆناغى شلەى. لەلايەن خەستكردنەوەى شلەكە،ەكە كار پێويست لەلايەن ترومپاكە تەنها بەكار دەهێنێت ١٪ بۆ ٣٪ى پەرەكەكە (يان مەكينە ئاڵوگۆڕ دەكات) توانا و بەشدارى دەكات بۆ بەتواناييێكى زۆر بڵندتر بۆ سووڕێكى ڕاستەقينە. سوودەكەى ئەمەيە پەرەكەى گاز، بۆ نموونە، پلەى گەرميى چوونە ناوى پەرەكە نزيك دەبنەوەلە ١٥٠٠ [°ك]. لەگەڵ ئەوەشدا، بەتواناييەكانى ڕاستەقينە سووڕى هەڵمى گەورە و گەورە هاوچەرخ پەرەكەى گازى سووڕى سادە تاڕادەيەك باش دەگونجێرێن.بە كردارێك ئاڵوگۆڕ دەكات سووڕى مەكينەى هەڵم ماندوو كردنى هەڵمەكە بۆ كەش بە شێوەيەكى نموونەيى بەتواناييێكى دەبێت (هەروەك مەنجەڵەكە) لە مەوداكەى ١–١٠٪، بەڵام بە خستنەسەرى خەستكەرێك، زمانەى كۆليس، فراوان بوونى زۆر، و هەڵمى بڵند [پرەسورە/تەمپەراتورە]، ئەو لەوانەيە زۆر باشتر ببرێت، بەمێژووييى بۆ مەوداكەى ١٠–٢٠٪، و زۆر بەدەگمەن كەمێك بڵندتر. ئێستگەى گەورە تواناى كارەبايى (بەرهەم هێنا چەند سەد مێگاوات: مليۆن واتى دەرهاتى كارەبايى) لەگەڵ هەڵم رەهيت، ئەكۆنۆميزەر هتد. بەتوانايى بەدەست دەهێنێت لە ناوەندى مەوداى ٤٠٪، لەگەڵ كاراترين يەكە نزيك دەبنەوە ٥٠٪ بەتواناييى گەرمايى. ئەوە هەروەها گونجاوە تا گەرميى پاشەڕۆك بەكار هێنان كەوجێنەرێيشەن بگرێت كە تيايدا گەرميى پاشەڕۆك بەكار دەهێنرێت بۆ گەرم كردنيێك خوارووتر خاڵ كار كردن شلە دەكوڵێنێت يان هەروەك سەرچاوەيێكى گەرمى بۆ قەزا گەرم كردن بەڕێى خوساندن هەڵمى فشارى-نزم.

American Heritage Dictionary of the English Language (Fourth ed.). Houghton Mifflin Company. 2000.

Wiser, Wendell H. (2000). Energy resources: occurrence, production, conversion, use. Birkhäuser. p. 190. ISBN 978-0-387-98744-6.

"turbine." Encyclopædia Britannica. 2007. Encyclopædia Britannica Online. 18 July 2007 "De Architectura": Chapter VI (paragraph 2) from "Ten Books on Architecture" by Vitruvius (1st century BC), published 17, June, 08 [1] accessed 2009-07-07 Ahmad Y Hassan (1976). Taqi al-Din and Arabic Mechanical Engineering, pp. 34–35. Institute for the History of Arabic Science, University of Aleppo. "University of Rochester, NY, The growth of the steam engine online history resource, chapter one". History.rochester.edu. Retrieved 3 February 2010. Nag 2002, p. 432–. Garcia, Nicholas (2007). Mas alla de la Leyenda Negra. Valencia: Universidad de Valencia. pp. 443–54. ISBN 978-84-370-6791-9. Hills 1989, pp. 15, 16, 33. Lira, Carl T. (21 May 2013). "The Savery Pump". Introductory Chemical Engineering Thermodynamics. Michigan State University. Retrieved 11 April 2014. Hills 1989, pp. 16–20 "LXXII. An engine for raising water by fire; being on improvement of saver'y construction, to render it capable of working itself, invented by Mr. De Moura of Portugal, F. R. S. Described by Mr. J. Smeaton". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. 47: 436–438. 1752. doi:10.1098/rstl.1751.0073. Landes 1969. Jenkins, Ryhs (1971) [First published 1936]. Links in the History of Engineering and Technology from Tudor Times. Cambridge: The Newcomen Society at the Cambridge University Press. ISBN 978-0-8369-2167-0Collected Papers of Rhys Jenkins, Former Senior Examiner in the British Patent Office Landes 1969, p. 101. Brown 2002, pp. 60-. Hunter 1985. Nuvolari, A; Verspagen, Bart; Tunzelmann, Nicholas (2003). "The Diffusion of the Steam Engine in Eighteenth-Century Britain. Applied Evolutionary Economics and the Knowledge-based Economy". Eindhoven, The Netherlands: Eindhoven Centre for Innovation Studies (ECIS): 3. (Paper to be presented at 50th Annual North American Meetings of the Regional Science Association International 20-22 November 2003) Nuvolari, Verspagen & Tunzelmann 2003, p. 4. Galloway, Elajah (1828). History of the Steam Engine. London: B. Steill, Paternoster-Row. pp. 23–24. Leupold, Jacob (1725). Theatri Machinarum Hydraulicarum. Leipzig: Christoph Zunkel. Hunter & Bryant 1991 Duty comparison was based on a carefully conducted trial in 1778. Rosen, William (2012). The Most Powerful Idea in the World: A Story of Steam, Industry and Invention. University Of Chicago Press. p. 185. ISBN 978-0-226-72634-2. Thomson, Ross (2009). Structures of Change in the Mechanical Age: Technological Invention in the United States 1790–1865. Baltimore, MD: The Johns Hopkins University Press. p. 34. ISBN 978-0-8018-9141-0. "The Pictorial History Of Steam Power" J.T. Van Reimsdijk and Kenneth Brown, Octopus Books Limited 1989, ISBN 0-7064-0976-0, p. 30 Cowan, Ruth Schwartz (1997), A Social History of American Technology, New York: Oxford University Press, p. 74, ISBN 978-0-19-504606-9 Dickinson, Henry W; Titley, Arthur (1934). "Chronology". Richard Trevithick, the engineer and the man. Cambridge, England: Cambridge University Press. p. xvi. OCLC 637669420. The American Car since 1775, Pub. L. Scott. Baily, 1971, p. 18 Hunter 1985, pp. 601–628. Hunter 1985, p. 601. Van Slyck, J.D. (1879). New England Manufacturers and Manufactories. New England Manufacturers and Manufactories. volume 1. Van Slyck. p. 198. Payton 2004. Gordon, W.J. (1910). Our Home Railways, volume one. London: Frederick Warne and Co. pp. 7–9. "Nation Park Service Steam Locomotive article with photo of Fitch Steam model and dates of construction as 1780–1790". Nps.gov. 14 February 2002. Retrieved 3 November 2009. "Richard Trevithick's steam locomotive | Rhagor". Museumwales.ac.uk. Archived from the original on 15 April 2011. Retrieved 3 November 2009. "Steam train anniversary begins". BBC. 21 February 2004. Retrieved 13 June 2009. A south Wales town has begun months of celebrations to mark the 200th anniversary of the invention of the steam locomotive. Merthyr Tydfil was the location where, on 21 February 1804, Richard Trevithick took the world into the railway age when he set one of his high-pressure steam engines on a local iron master's tram rails Garnett, A.F. (2005). Steel Wheels. Cannwood Press. pp. 18–19. Young, Robert (2000). Timothy Hackworth and the Locomotive ((=reprint of 1923 ed.) ed.). Lewes, UK: the Book Guild Ltd. Hamilton Ellis (1968). The Pictorial Encyclopedia of Railways. The Hamlyn Publishing Group. pp. 24–30. Michael Reimer, Dirk Endisch: Baureihe 52.80 – Die rekonstruierte Kriegslokomotive, GeraMond, ISBN 3-7654-7101-1 Vaclav Smil (2005), Creating the Twentieth Century: Technical Innovations of 1867–1914 and Their Lasting Impact, Oxford University Press, p. 62, ISBN 978-0-19-516874-7, retrieved 3 January 2009 "Energiprojekt LTD – Biomass power plant, Steam pow". Energiprojekt.com. Archived from the original on 20 August 2008. Retrieved 3 February 2010. Hunter 1985, pp. 495–96 Description of the Colt portable engine McNeil 1990 See description of steam locomotives Jerome, Harry (1934). Mechanization in Industry, National Bureau of Economic Research (PDF). pp. 166–67. Hills 1989, p. 248. Peabody 1893, p. 384. "Fossil Energy: How Turbine Power Plants Work". Fossil.energy.gov. Archived from the original on 12 August 2011. Retrieved 25 September 2011. Nick Robins, The Coming of the Comet: The Rise and Fall of the Paddle Steamer, Seaforth Publishing, 2012, ISBN 1-4738-1328-X, Chapter 4 Hunter 1985, pp. 341–43. Hunter & Bryant 1991, p. 123, 'The Steam Engine Indicator' Stillman, Paul (1851). Walter, John (2008). "The Engine Indicator" (PDF). pp. xxv–xxvi. Archived from the original (PDF) on 10 March 2012. Bennett, S. (1979). A History of Control Engineering 1800–1930. London: Peter Peregrinus Ltd. ISBN 978-0-86341-047-5. Bennett 1979 Basic Mechanical Engineering by Mohan Sen p. 266 Hunter 1985, p. 445. van Riemsdijk, John (1994). Compound Locomotives. Penrhyn, UK: Atlantic Transport Publishers. pp. 2–3. ISBN 978-0-906899-61-8. Brooks, John. Dreadnought Gunnery at the Battle of Jutland. p. 14. Chapelon 2000, pp. 56–72, 120-. Bell, A.M. (1950). Locomotives. London: Virtue and Company. pp. 61–63. Steam Rockets Tecaeromax John Enys, "Remarks on the Duty of the Steam Engines employed in the Mines of Cornwall at different periods", Transactions of the Institution of Civil Engineers, Volume 3 (14 January 1840), p. 457